โซ่ คือตัวขับเคลื่อนในการส่งกำลังไปที่ล้อหลัง สเตอร์ คือเฟืองที่ติดกับโซ่มีลักษณะเป็นซี่เหมือนกับรถจักยานแต่ในรถมอเตอร์ไซค์ก็มีเช่นกัน แบ่งเป็น 1. เฟืองขับ (คือเฟืองหน้า ขับโซ่) 2. เฟืองตาม (คือเฟืองหลัง ส่งกำลังจากโซ่ไปยังล้อ)
ส่วนสเตอร์แบ่งเป็น สเตอร์หน้าและสเตอร์หลัง ซึ่งสเตอร์หน้าจะเล็กกว่าสเตอร์หลัง สเตอร์หน้าจะติดกับชุดคลัชเครื่องยนต์ (รับกำลังมาจากคลัช) แล้วดึงโซ่ ให้หมุนพาเอาสเตอร์หลังซึ่งติดล้อ หมุนตามกันไปทำให้ล้อหมุน รถจึงวิ่งได้ พอเห็นภาพแล้วใช่ไหมคะ ทีนี้เรามาเรียนรู้ถึงวิธีการดูแลรักษาโซ่และเสตอร์จาก คุณสุนทร ทองอินทร์ หรืออาจารย์จอร์จ แห่ง GPX Racing กันค่ะ ซึ่งอาจารย์จอร์จ ให้คำแนะนำในเบื้องต้นกับเราว่า
“โซ่และสเตอร์ เป็นส่วนที่สำคัญมากๆ ของรถจักรยานยนต์ หรือมอเตอร์ไซค์ ชิ้นส่วนทั้งสองนี้ถ้าไม่มีประสิทธิภาพที่ดี จะทำให้การขับเคลื่อนไม่ดีไปด้วย สเตอร์แบ่งเป็น2 ส่วน ได้แก่สเตอร์หลังซึ่งมีลักษณะใหญ่กว่าสเตอร์หน้า โดยสเตอร์หน้าจะอยู่ในฝาครอบเครื่อง เราจำเป็นต้องเอาฝาครอบเครื่องออก จึงจะเห็นสเตอร์หน้า ตัวสเตอร์หน้าเป็นตัวที่รับกำลังจากเครื่องยนต์ในการขับโซ่ไปทำให้สเตอร์หลังหมุน เพื่อให้ล้อรถของเราหมุน รถจึงสามารถวิ่งไปได้ ความสึกหรอของสเตอร์หน้า สเตอร์หลังและโซ่ ควรดูที่สภาพฟันของสเตอร์ หากมีการสึกหรอควรเปลี่ยนพร้อมกันทั้งชุด เพื่อประสิทธิภาพการใช้งานที่สมบูรณ์”
การตรวจเช็คความตึงโซ่ ทำอย่างไร ?
“อาจารย์จอร์จสาธิตให้ดูแล้วแนะนำอีกว่า “ หลังจากที่เราตรวจเช็คความสึกหรอของสเตอร์แล้ว เราก็จะมาตรวจความตึงของโซ่ ซึ่งรถที่เราใช้งานมาแล้ว ควรตรวจเช็คความตึงของโซ่ทุกๆ 500 กม.โดยทั่วไปแล้วรถรุ่นใหม่ๆ ให้สังเกตว่าจะมีป้ายแนะนำความตึงของโซ่ ตัวอย่างเช่น รถรุ่นใหญ่ๆ อย่าง CR5 ความตึงของโซ่ก็จะอยู่ที่ประมาณ 1.5-2.5 ซม. ถ้าเป็นรถเล็กก็จะอยู่ที่ประมาณ 1-2 ซม. เราจะหมุนหาจุดที่ตึงที่สุดของโซ่ หากเรานำรถไปใช้ในทางที่มีฝุ่นทราย หรือดินลูกรัง ก็ควรถอดโซ่ออกมาล้างทำความสะอาด
วิธีการถอดโซ่และล้างทำความสะอาดโซ่ ทำอย่างไร?
“ขั้นตอนการถอดโซ่ เราจะถอดจากกิ๊บล็อคโซ่ เสร็จแล้วก็ถอดตัวข้อต่อโซ่”
หลังจากนั้นก็ดึงโซ่ออกมาได้เลย ในขณะที่เราถอดออกมาแล้วก็จะใช้น้ำมันก๊าดในการล้างโซ่ ไม่ควรใช้น้ำมันเบนซินในการล้างโซ่เนื่องจากน้ำมันเบนซินจะไปกัดโซ่อาจทำ ให้โซ่ของเราเสียไปเลยครับ เราอาจจะใช้แปรงสีฟัน หรือแปรงสำหรับทำความสะอาดในการล้างคราบสกปรก คราบดินทราย เสร็จแล้วก็เช็ดให้แห้ง ต่อมาเราก็ควรตรวจเช็คความสึกหรอของโซ่ระหว่าง ข้อ ของโซ่ทุกข้อว่าโซ่ตายหรือเปล่า ถ้าโซ่มีการติดขัดแสดงว่าโซ่นั้นเสียแล้ว” อาจารย์จอร์จบอกเทคนิคเบื้องต้น
โซ่บอกอะไรเราได้บ้าง ?
อาจารย์จอร์จแนะนำเพิ่มเติมว่า “โซ่จะมีตัวเลขบอกขนาดของโซ่เส้นนั้นๆ อยู่ เช่น CR5 ใช้โซ่ขนาด 520 เวลาที่เราไปซื้อจะได้เลือกขนาดได้ถูกต้องตรงกับรุ่นรถและขนาดของ
สเตอร์ ไม่เล็ก หรือใหญ่เกินไป”
วิธีการใส่โซ่กลับคืน และการเลือกน้ำมันสำหรับโซ่ อย่างไร?
หลังจากที่เราทำความสะอาดโซ่และตรวจเช็คเรียบร้อย เราก็นำโซ่กลับมาใส่ประกอบเข้าเหมือนเดิม โดยวิธีการประกอบใส่โซ่นั้นทำเหมือนกับการถอดออกคือใส่ข้อต่อเข้าไป ซึ่งเวลาใส่ข้อต่อให้สังเกตว่ากิ๊บล็อคโซ่จะมี2 ด้าน คือด้านมนจะต้องหันไปทางด้านหน้า ตามการหมุนของล้อ เพื่อไม่ให้ปากกิ๊บล็อคอีกด้านไปโดนชิ้นส่วนอื่นๆ หลุดออกมาได้ เมื่อใส่โซ่เสร็จแล้วเราก็จะใส่น้ำมันหล่อลื่น โดยทั่วไปแล้วรถที่ไม่มีบังโซ่ (ที่ครอบ) เราก็จะใช้น้ำมันเฟืองท้าย หรือน้ำมันเกียร์รถที่มีความหนืดเยอะๆ หน่อย เช่นเบอร์ 90 หรือ 140 ถ้ารถที่มีบังโซ่ หรืออย่างรถครอบครัวเราจะใช้จาระบีได้ เนื่องจากรถที่ไม่มีบังโซ่เวลาโดนฝุ่นอาจทำให้จาระบีเลอะเทอะ สิ่งสกปรกจะเกาะตามโซ่ ทำให้อายุการใช้งานของโซ่ลดลง
อาจารย์จอร์จทิ้งท้ายด้วยวิธีการปรับตั้งโซ่ให้เหมาะสมว่า “การปรับตั้งโซ่ จะปรับที่หางปลาหรือตัวสกรูตั้งความตึงของโซ่ โดยปกติรถทั่วไปจะมีขีดบอกระยะซึ่ง 2 ฝั่งจะต้องเท่ากัน ระยะของความตึงจะอยู่ที่ 1.5-2.5 ซม. โดยประมาณ เสร็จแล้วต้องขันเพลาให้แน่น แล้วตรวจน็อตหางปลาอีกครั้งหนึ่ง เพื่อป้องกันน็อตคลายตัวครับ”
ได้ทั้งความรู้และเทคนิคการดูแลรักษาโซ่และสเตอร์จากอาจารย์จอร์จกันไปแล้ว อย่าลืมนำไปฝึกปฏิบัติกันดูนะคะ เพราะนอกจากจะประหยัดเงินในกระเป๋าแล้ว ชาวสองล้อผู้รักรถยิ่งชีวิตยังจะได้ใช้เวลาอยู่กับมอเตอร์ไซค์คันโปรดแบบไม่ต้องง้อช่างอีกด้วยค่ะ
| ชื่อรุ่น | ขนาดสเตอร์ |
|---|---|
| DP125 | หน้า 16 หลัง 40 |
| COUNTRY125 | หน้า 15 หลัง 38 |
| CR5 | หน้า 13 หลัง 42 |
| อะไหล่เทียบสเตอร์หน้า | อะไหล่เทียบสเตอร์หลัง |
|---|---|
| DP : หน้า H.Wave 100 | DP : หลัง S.RGV |
| COUNTRY125 : H.Dish | COUNTRY125 : หลัง Y.JR |
| CR5 : หน้า (ยังไม่มีเทียบ) | CR5 : หลัง K.SERPICO |